برای عبور از دوران سخت اقتصادی و محدودیت‌های مالی، اداره‌ی یک شهر متوسط اما پرجمعیت مانند قرچک، نیازمند مدیریتی جهادی، شفاف و عمرانی است؛ آن هم در شرایطی که مطالبات شهروندان، رشد شهرنشینی و فشارهای اقتصادی روزبه‌روز بیشتر می‌شود. در این میان، شهرداری‌ها به عنوان یکی از نهادهای اجرایی در خط مقدم خدمات‌رسانی به مردم، نقش ویژه‌ای در توسعه فضاهای عمومی، ارتقاء کیفیت زندگی شهری و مدیریت منابع ایفا می‌کنند.

 

در قرچک، شهری با بیش از 200 هزار نفر جمعیت، یکی از مدیرانی که در طول 8 سال اخیر، نامش با پروژه‌های عمرانی، توسعه فرهنگی و گسترش خدمات شهری گره خورده، محسن خرمی شریف است؛ کسی که از رده‌های پایین سازمانی در شهرداری رشد کرده و به بالاترین مسئولیت اجرایی این شهر رسیده است.

 

در بخش اول این گفت‌وگوی تفصیلی، با شهردار قرچک درباره مسیر مدیریتی‌اش، چالش‌ها و دستاوردهای دوران شهرداری، پروژه‌های شاخصی مانند پارک 12 هکتاری جوان، فرهنگسرای بزرگ قرچک، کمربندی‌های شمالی و جنوبی و نیز مسائل مربوط به تأمین منابع، نقش شوراها و آینده مدیریت شهری به گفت‌وگو نشستیم.

مشروح این گفت‌وگو را در ادامه بخوانید:

 

 

شریف: محسن خرمی شریف هستم، متولد 1362، زاده شهرستان ورامین. کار اداری‌ام را از اواخر سال 1381 شروع کردم. محل خدمت اولم سازمان اتوبوسرانی شهرداری قرچک بود. البته همه تاریخچه کاری و تاریخچه اداری‌ام در شهرداری قرچک بوده. ابتدا به عنوان کارمند در سازمان اتوبوسرانی مشغول به کار شدم.

 

مدرک دانشگاهی‌ام در همان زمانی که شروع به کار کردم، در ترم‌های آخر کارشناسی بود و همزمان با اشتغال، ادامه تحصیل دادم. یک مدرک لیسانس دیگر در رشته مدیریت پروژه کسب کردم و پس از آن کارشناسی ارشد مدیریت دولتی از دانشگاه آزاد یادگار امام دریافت کردم.

 

کار خود را در شهرداری از پایه و به عنوان کارمند ساده آغاز کردم؛ یعنی دقیقاً از پایین‌ترین رده اداره. در سال 81 وارد سازمان اتوبوسرانی شدم و وظیفه‌ام کار با کامپیوتر بود.پیش از استخدام، در دوران دانشجویی با کمک برادر بزرگ‌ترم توانستیم یک دستگاه کامپیوتر خریداری کنیم. آن زمان داشتن کامپیوتر در منازل بسیار نادر بود. یک دستگاه پنتیوم وان(1) خریدیم. برادرم که دانشجوی سال آخر بود، پروژه‌های خود را انجام می‌داد و من نیز در کنار او کار با کامپیوتر را در منزل یاد گرفتم.

 

سال ورودم به سازمان اتوبوسرانی، این سازمان تازه اولین کامپیوتر خود را خریداری کرده بود و کارکنان با نحوه کارکرد آن آشنایی نداشتند.در چنین شرایطی، من که علاقه‌مند به کار با کامپیوتر بودم، وارد مجموعه شدم.

 

پس از گذشت حدود 6 تا 7 سال، یعنی تقریباً در سال 85، به سمت معاونت مالی و اداری منصوب شدم.آن دوران برای من بسیار خاطره‌انگیز است زیرا تلاش زیادی می‌کردم تا مهارت‌های کاری را بیاموزم. رشته تحصیلی‌ام با وظایف کاری‌ام هم‌خوانی نداشت و به جایی رسیدم که درس در اولویت دوم قرار گرفت و کار به اولویت اصلی من تبدیل شد.

 

 

شریف: کار در حوزه حمل و نقل، کاملاً میدانی و اجرایی است. باید به خطوط سرکشی می‌کردیم و خودروهای اتوبوس را پیگیری می‌کردیم. کار فقط تایپ و نامه‌نگاری نبود.

 

خدا رحمت کند مدیرعامل وقت سازمانمان، آقای تقوی را که تمام مجموعه اداری را از ساعت 6 صبح تا 9 صبح موظف به سرکشی از خطوط کرده بود. من تازه‌کار بودم، سنم کم بود و ارتباط گرفتن با راننده‌ها دشوار بود. آنها سن بالایی داشتند و به راحتی قبول نمی‌کردند که من به عنوان ناظر چیزی به آنها بگویم.اما با لطف خدا توانستیم جایگاه خوبی در سازمان پیدا کنیم و چند سال به عنوان معاون اداری مالی مشغول به کار بودم.

 

بعد از آن از سازمان منفک شدم و به شهرداری منتقل شدم. آن زمان، سازمان‌ها استقلال بیشتری داشتند؛ خودشان قرارداد می‌بستند و حقوق پرداخت می‌کردند، اما اکنون آن استقلال مالی از بین رفته است.

 

سال 86 یا 87 بود که شهردار وقت، آقای قاسم‌پور، من را به عنوان مسئول پیگیری امور ترافیکی شهرداری منصوب کرد. پس از مدتی نیز مدیرعامل سازمان تاکسیرانی شدم. کار در حوزه حمل‌ونقل سبک تجربه بسیار خوبی بود.حدود چهار سال و نیم آنجا بودم و بعد از تغییر چارت سازمانی شهرداری، معاونت حمل و نقل و ترافیک هم به وظایفم اضافه شد و با حفظ سمت، معاون حمل و نقل شهرداری شدم.

 

پس از آن، به عنوان شهردار یکی از مناطق منصوب شدم و چند سالی در آن سمت فعالیت کردم.

 

 

شریف: سال 96 بود که یکی دو نفر از اعضای شورای شهر به محل کارم آمدند و پیشنهاد سرپرستی شهرداری را دادند. همان روز به من گفتند فقط دو تا سه ماه شهرداری را حفظ کنم.دوره سرپرستی واقعاً سخت است زیرا مشخص نیست این مسئولیت تا چه مدت ادامه دارد و مدیریت 700 تا 800 نفر پرسنل کار ساده‌ای نیست.

 

اما با لطف خدا و همکاری تیم شهرداری، دو تا سه ماه خوبی را پشت سر گذاشتیم و شرایط شهرداری رو به بهبود رفت. در دوره‌های سرپرستی معمولاً انتظار پیشرفت نیست، اما ما حتی در حوزه خدمات شهری توانستیم قطار سنگین شهرداری را کمی به حرکت دربیاوریم.

 

دو ماه و نیم بعد، شورا به سراغ انتخاب شهردار رفت. آن شب یکی از کارمندان شورا به من اطلاع داد که اسمم هم جزو گزینه‌هاست.برای من خیلی سنگین بود؛ نه سن زیادی داشتم، نه تجربه شهردار بودن. فقط دلم می‌خواست آن چند ماه سرپرستی، کارنامه خوبی از خودم به جا بگذارم.اما شورا لطف کرد و من را معرفی کردند.

 

 یادم هست هشت یا نه نفر کاندیدا بودند و هر کدام از اعضا یکی را معرفی کرده بودند. چند نفر از اعضا که به دفترم آمدند، گفتند: «فلانی! چرا نگفتی کاندیدی؟» گفتم اصلاً فکر نمی‌کردم؛ فقط کارم را انجام می‌دادم.

 

در نهایت، شورای جدید در 31 آذرماه 96 حکم من را صادر کرد. این آغاز دوره رسمی شهردار بودن من بود.

 

 

شریف: البته از زمانی که شورا به انتخاب من رأی داد تا ابلاغ نهایی حکم شهرداری، حدود یک ماه و نیم طول کشید. چون قرچک شهری بالای 200 هزار نفر جمعیت دارد، وزیر محترم کشور باید این انتخاب را تأیید و ابلاغ می‌کرد.پروسه استعلام‌ها و تاییدیه‌ها نیز زمان‌بر بود. در نهایت، از آذرماه 96 به‌طور رسمی شهردار شدم و در خدمت مردم قرچک قرار گرفتم.

 

چهار سال در این مسئولیت بودم. بعد از آن، دوره جدید شورای شهر شکل گرفت، اما متأسفانه روند انتخاب شورا در آن دوره مخدوش بود و در نهایت مراجع ذی‌صلاح و هیئت‌های مربوطه رأی به ابطال انتخابات دادند.

 

بعضی مواقع می‌شنویم که می‌گویند «شورا منحل شد»؛ در حالی که بحث انحلال شورا نبود، بلکه اصل انتخابات باطل شد. مردم ما با صبوری و متانت این شرایط را تحمل کردند و ما همچنان در خدمت‌شان بودیم.

 

ان‌شاءالله در این حدود هشت سال خدمت، توانسته باشیم رضایت مردم را جلب کنیم و از آن مهم‌تر، رضایت خداوند متعال را.

 

 

شریف: امانت‌داری در شهرداری خیلی سنگین‌تر از دیگر ادارات است. یعنی مسئولیت امانت‌داری بسیار سنگین و سختی دارد؛ اموال تمام مردم واقعاً در اختیار شماست و باید مراقب باشید که خدای‌نکرده حیف و میل نشود یا سوء استفاده‌ای از آن صورت نگیرد. این واقعاً کار سختی است.

 

 

شریف: سؤال خیلی سختی است، اما تحلیل شخصی من این است که اصلاً ربطی به بزرگی یا کوچکی شهر ندارد. با جرأت می‌گویم هر شهری به یک شورای خوب نیاز دارد. من هم با شورا کار کرده‌ام و هم بدون شورا.

 

ممکن است مردم یا رسانه بپرسند و بگویند دوره دوم شهرداری که بدون شورا بود، خیلی بهتر و طلایی‌تر بود، شاید کارها با آرامش بیشتری پیش رفت، اما باز هم تأکید می‌کنم: هر شهری به یک شورای خوب و دلسوز نیازمند است.شاید گفتن این جمله نیاز به تحلیل مفصل داشته باشد، ولی واقعاً اعتقادم همین است. کسی که بدون شورا کار کرده باشد، بهتر منظور من را درک می‌کند.

 

 

شریف: یکی از شهرداران استان تهران در مصاحبه‌ای گفته بود چرا کار عمرانی انجام نمی‌دهیم؟ چون 80 درصد درآمد شهرداری صرف حقوق و پرسنل می‌شود و فقط 20 درصد برای کار عمرانی باقی می‌ماند.

 

با جسارت عرض می‌کنم که این حرف را قبول ندارم. کار اصلی ما در شهرداری، کار عمرانی است و پرسنل تنها بخشی از کار هستند. حداقل در شهرداری قرچک این‌گونه نبوده که به خاطر پرداخت حقوق کارکنان نتوانیم پروژه عمرانی اجرا کنیم.

از سال 96 که کارم را شروع کردم، شش ماه اول چندان دخالتی نداشتم چون بودجه از قبل نوشته شده بود. اما از سال 97 به بعد، کل عملکرد بودجه شهرداری قرچک زیر نظر مستقیم خودم بود.

 

طبق قانون، شهردار مجاز است 60 درصد بودجه را به هزینه‌های جاری اختصاص دهد و 40 درصد را به عمرانی. ولی در عملکرد ما، این نسبت همیشه برعکس بوده است.مثلاً در سال 97، 57 درصد از هزینه‌های شهرداری صرف پروژه‌های عمرانی شد و فقط حدود 43 درصد برای هزینه‌های جاری بود.

 

سال‌های بعد هم همین‌طور بود؛ سال‌های 98، 99، 1400، 1401، 1402 و حتی 1403 (که هنوز تفریغ بودجه‌اش در دست بررسی است) هم عملکرد به همین شکل بوده است.یعنی خیلی بیشتر از آنچه قانون اجازه داده، ما پروژه‌های عمرانی انجام داده‌ایم.

 

اگر شهرداری را با رویکرد عمرانی اداره کنی، حتی با همین بودجه هم می‌توان کارهای خوبی انجام داد.

 

 

شریف: پروژه‌های زیادی بود، اما چندتا واقعاً برایم اهمیت داشت. یکی از آن‌ها ساخت پردیس سینمایی بود؛ خواسته عمومی مردم. یکی دیگر ساخت 12 سرای محله در نقاط مختلف شهر بود. ما در شروع کار حتی یک متر فضای فرهنگی متعلق به شهرداری نداشتیم، اما امروز 12 فضای فرهنگی داریم که کودکان 3-4 ساله تا نوجوانان 14-15 ساله می‌توانند در آن شرکت کنند.

 

برنامه‌های متنوع فرهنگی، کلاس‌های آموزشی و برنامه‌های ورزشی را هم در این فضاها ترویج دادیم و واقعاً بازخوردهای بسیار خوبی گرفتیم.

 

 

شریف: یکی از پروژه‌های مهم و شیرین، احداث کمربندی جنوبی بود که معضل بزرگی برای مردم بود. من یک تعبیری نسبت به پروژه‌های عمرانی دارم که بین همکاران تیم عمرانی زیاد می‌گویم: پروژه‌هایی که در قرچک شروع می‌کنیم مثل فرزندان خودم هستند.یعنی همان‌طور که برای فرزندم دلسوزی دارم، برای این پروژه‌ها هم دلسوزم؛ باید مراقبشان باشم و به آن‌ها جهت درست بدهم.

 

مراقبم که این پروژه‌ها به سرانجام برسند و هرچه زودتر به دست مردم برسند. هرچه پروژه‌ای سریع‌تر تحویل داده شود، رضایت و لذت بیشتری دارد.

 

مثلاً پروژه پردیس سینمایی، از همان لحظه اعلام ساخت، بازخورد بسیار مثبتی در فضای مجازی و بین مردم داشت، اما مردم منتظر نتیجه نهایی بودند.سینمای قرچک از زمان کلید خوردن تا افتتاح، حدود ده ماه طول کشید؛ پروژه سنگینی بود و تیم عمرانی ما تجربه ساخت سینما نداشت. سینما فقط یک ساختمان نیست؛ حدود 40 درصد کار مربوط به بنای فیزیکی و عمرانی است، ولی 60 درصد باقی‌مانده شامل جزئیات مهمی مثل نوع صندلی‌ها، دیوارها، پرده سینما، سیستم صوت و تصویر است.هم هزینه‌بر بود و هم سخت، اما نتیجه آن بسیار شیرین بود.

 

همچنین در پروژه‌های دیگر، مثل ساخت 18 زمین چمن مصنوعی، تجربه‌ای بسیار لذت‌بخش داشتیم.اوایل که درها را برای افتتاح باز می‌کردیم و موجی از بچه‌های 8 تا 13 ساله وارد محوطه می‌شدند، حس خوبی داشتیم. در شروع کار، قرچک هیچ فضای ورزشی مناسبی برای نوجوان‌ها نداشت، اما از سال 97 تاکنون حدود 18 زمین چمن افتتاح کرده‌ایم.